Let’s travel together.

معرفی اهرام مصر: حقایق شگفت انگیز و ترسناک از میراث باشکوه فراعنه

اهرام مصر یا اهرام جیزه (Giza Necropolis) یا اهرام ثلاثه، از بزرگ ترین ساخته های دست بشر هستند و از زمان های قدیم شهرت بسیاری داشته اند. اهرام مصر سازه های بزرگ سنگی هستند که در دوران مصر باستان بیش از 6000 سال پیش ساخته شده اند. آن ها به عنوان مقبره هایی برای پادشاهان و فراعنه مصر باستان طراحی شدند. هرم بزرگ جیزه یکی از معروف ترین و بزرگ ترین اهرام در مجموعه، تنها بازمانده از عجایب هفتگانه جهان است که برای فرعون خوفو ساخته شد.

در این مقاله، راهنمای کاملی در مورد اهرام مصر یکی از پربازدیدترین جاذبه های گردشگری جهان، شامل تاریخ ساخت، عجایب اهرام مصر، اینکه اهرام مصر را چه کسانی ساختند، داخل اهرام ثلاثه مصر و رموز ناشناخته در اختیار شما قرار می دهیم. با ما همراه باشید.

اهرام مصر کجاست؟

عکس اهرام مصر از بالا

اهرام مصر در کشور مصر، خاورمیانه، قاره آفریقا قرار گرفته است. در میان اهرام مصر، مجموعه اهرام جیزه شهرت بیشتری دارند. اهرام جیزه بر روی فلات صخره ای در ساحل رود نیل در کنار الجیزه در شمال مصر واقع شده اند. در دوران باستان، آن ها در میان عجایب هفتگانه نامیده می شدند و برای دودمان چهارم از فراعنه مصر ساخته شدند. ویرانه های باستانی منطقه ممفیس که اهرام جیزه در آن ها واقع شده است، از سال 1979 در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شدند.

اهرام ثلاثه مصر که با نام اهرام جیزه نیز شناخته می شوند شامل سه هرم است؛ مقبره فرعون خوفو که شمالی ترین هرم است، خفرع که هرم میانی است و منکائور که جنوبی ترین هرم است.

آدرس اهرام مصر:

Al Haram, Nazlet El-Semman, Al Giza Desert, Giza Governorate 3512201, Egypt

برای مشاهده نقشه اهرام مصر روی گوگل روی لینک زیر لیک کنید:

تاریخچه ساخت اهرام ثلاثه مصر

مصریان باستان اهرام را به عنوان مقبره و بنای یادبود برای فراعنه خود می ساختند، اما اطلاعات زیادی در مورد دلیل اهمیت و تاریخچه ساخت آن ها را نباید نادیده گرفت. اطلاعات دقیقی در مورد دین مصریان باستان در دسترس نیست، اما می دانیم که زندگی بعد از مرگ بخش مهمی از فرهنگ آن ها را شکل می داد. این موضوع در معماری اهرام منعکس شده است، زیرا زمان، پول و نیروی کار زیادی برای ساخت آن ها هزینه می شد.

مصریان ازطریق ساخت هرم خود را برای مرگ آماده می کردند. مصریان بر این باور بودند که بعد از مرگ، روح زنده خواهد ماند. به همین دلیل، برای سفر خطرناک به دنیای بعد از مرگ و زندگی جاودان نیاز به تدارکاتی داشتند.

به همین دلیل، مصریان با هر آنچه فکر می کردند در زندگی بعد از مرگ به آن نیاز خواهند داشت دفن می شدند. به عنوان مثال، غذا، لباس، عطر، بازی، سلاح، ارابه، اثاثیه و جواهرات را با فراعنه دفن می کردند. دلیل مومیایی کردن اجساد نیز همین بود. بر اساس این باورها، فراعنه مقبره های باشکوهی به شکل هرم می ساختند. دلیل ساخت اهرام به شکل هرم هنوز مشخص نیست. اما چندین نظریه از سوی باستان شناسان و مورخان ارائه شده است.

باور بر این است که شکل هرم نمایانگر تپه آغازین زمین است که مصریان معتقد بودند جهان از آنجا به وجود آمده است. نظریه دوم می گوید که شکل هرم نمایشگر پرتوهای رو به پایین خورشید از آسمان به زمین است.

نظریه دوم کمی عجیب به نظر می رسد، اما بیشتر اهرام به خوبی صیقل می شدند به گونه ای که ظاهری درخشان و براق داشته باشند. اگر از فاصله دور آن ها را مشاهده کنید شبیه به پرتوهای نور هستند.

مشخصات و ویژگی های فنی اهرام مصر

معماری اهرام مصر

اهرام ثلاثه مصر در فلات صخره ای در ساحل غربی رود نیل ساخته شده اند. قدمت این اهرام به 2465 سال قبل از میلاد مسیح می رسد. بزرگترین هرم که متعلق به فرعون خوفو (جانشین اسنفرو) است، حدود 147 متر ارتفاع دارد. اضلاع پایه این هرم به طور متوسط 230 متر است. در کنار آن، سه هرم کوچک تر برای ملکه های خوفو ساخته شده اند.

هرم میانی که برای خفره (چهارمین پادشاه از چهارمین سلسله) ساخته شد، دارای اضلاع 216 متری و ارتفاع 138 متری است. سومین هرم که به عنوان کوچک ترین هرم این مجموعه شناخته می شود، متعلق به پادشاه منکائوره است. این هرم دارای اضلاع 140 متری و ارتفاع 66 متری می باشد. به این نکته توجه داشته باشید که اضلاع هرم بزرگ (خوفو) با زاویه دقیق 51 درجه بالا می آیند.

چگونگی ساخت اهرام ثلاثه مصر

جواب کامل و جامعی برای این سوال که اهرام ثلاثه مصر چگونه ساخته شده اند، بدست نیامده است. محتمل ترین پاسخ این است که مصریان از خاکریزی از آجر، خاک و ماسه استفاده می کردند که با ساخته شدن تدریجی هرم بر ارتفاع و طول آن اضافه می شد. بلوک های سنگی با استفاده از سورتمه ها، غلتک ها و اهرم هایی از سطح شیب دار بالا کشیده می شدند.

به گفته هرودوت مورخ یونانی باستان، ساخت هرم بزرگ 20 سال طول کشید و 100000 مرد در ساخت آن نقش داشتند. این اعداد بر اساس این فرضیه به وجود آمده اند که این مردان کارگران کشاورزی بودند که به دلیل طغیان رود نیل کاری برای انجام دادن نداشتند و مشغول کار ساخت هرم شدند. با این وجود، در اواخر قرن بیستم، باستان شناسان شواهدی پیدا کردند که نشان می داد نیروی کار کمتری به صورت دائمی در این محل مشغول به کار بودند و نیروی کار فصلی چندان بکار گرفته نمی شد. بر اساس این تئوری، 20000 نفر به همراه تیم پشتیبان برای اتمام کار کافی بود.

اهرام مصر به دست چه کسانی ساخته شد؟

اهرام مصر را چه کسانی ساختند

نحوه ساخت اهرام مصر همیشه سوال بوده است. از آنجایی که هیچ ماشینی برای ساخت این هرم های باشکوه وجود نداشته است، پس چه کسانی آن ها را ساخته اند؟ پاسخ های متعددی در مورد سازندگان اهرام باشکوه مصر وجود دارند. برخی معتقدند که برده های یهودی از سازندگان اصلی این سازه ها بوده اند. برخی دیگر فرازمینی ها یا ساکنین شهر گمشده آتلانتیس را به عنوان سازندگان اهرام مصر عنوان می کنند.

با این وجود، هیچ مدرک تاریخی و علمی برای اثبات این نظریه ها پیدا نشده است. ساخت اهرام مصر توسط بردگان یهودی رد می شود چراکه در هیچ یک از بقایای تاریخی به زندگی این افراد در زمان ساخت اهرام (4500 سال پیش) اشاره نشده است. در کتاب مقدس یهودیان نیز به برده های یهودی در شهر رامسس اشاره شده است که این شهر بعد از اتمام ساخت اهرام بنا شد.

وجود شهر گمشده آتلانتیس و فرازمینی ها نیز افسانه ای بیش نیست. بسیاری از باستان شناسان مصری، گروه 20000 نفره از کارگران فصلی کشاورزی را از سازندگان اصلی اهرام مصر می دانند. با این وجود، ردپای این گروه در سازه های دیگر مصر نیز به چشم می خورد. در نتیجه، نمی توان آن ها را کارگران فصلی در نظر گرفت که تنها در فصول خاصی از سال به ساخت و ساز می پرداختند.

بسیاری بر این باور هستند که این گروه 20000 نفره در واقع نیروی کار حرفه ای و دائمی بوده اند. یافتن گورهای این کارگران در نزدیکی اهرام و بررسی بقایای بجا مانده از آن ها نشان می دهد که سازندگان اهرام مصر افراد سالمی بوده اند. این افراد، تغذیه مناسبی داشته اند و از خدمات درمانی برخوردار بوده اند. علاوه بر این، پارچه های دفن شده با کارگردان نشان می دهد که آن ها دستمزد می گرفتند. در نتیجه، برده نبوده اند.

ساخت اهرام مصر چقدر طول کشید؟

مورخان مدت زمان ساخت اهرام مصر را عصر هرم می نامند. عصر هرم بیش از 1000 سال به طول انجامید (از سلسله سوم پادشاهی قدیم شروع شد و در دوره دوم میانی مصر به پایان رسید). ساخت هر هرم به میلیون ها تن سنگ و زیرساخت های باورنکردنی مانند معادن، رودخانه ها، کانال ها و دهه ها ساخت و ساز نیاز داشت.

 همانطور که در بخش های قبل گفتیم، مورخ یونان باستان، هرودوت به سراسر مصر سفر کرد و طی سفر خود دریافت که ساخت هرم جیزه بیش از 20 سال به طول انجامیده است. اگرچه تعداد کارگران به باور محققان مدرن کمتر از آن چیزی است که هرودوت ثبت کرده است.

هر هرم به کمک ارتشی از صنعتگران و کارگران ساخته می شد. معماران و ریاضی دانان برای طراحی و انجام محاسبات هندسی بکار گرفته می شدند تا ساخت و ساز بدون عیب و نقص تکمیل شود. کارگران برای جابجایی سنگ ها، شکل دادن به آن ها (سنگ تراشی) و در نهایت قرار دادن به شکل هرم مورد نیاز بودند. نیروی کاری نیز برای حمل و نقل، تعمیر ابزار و ساخت و نگهداری از محل اسکان، آشپزی و شستشوی لباس های کارگران بکار گرفته می شدند.

مصر شناسان در اصل بر این باور بودند که کارگران فقط از غلتک های چوبی برای کشیدن بلوک ها روی شن و به محل ساختمان استفاده می کردند. اگرچه اکنون تصور می شود که مصریان باستان کانال هایی از رود نیل تا پای هرم ساخته اند.

اهرام مصر از چه چیزی ساخته شده است؟

اهرام مصر از چه چیزی ساخته شده است

مصالح مورد استفاده در ساخت اهرام ثلاثه مصر شامل سنگ آهک، گرانیت قرمز، بازالت و آجرهای گلی است. سنگ آهک یکی از اصلی ترین مصالح مورد استفاده برای ساخت اهرام بود. سنگ آهک سفید که ریزتر است برای پوشش دیواره های داخلی هرم و به عنوان ماده اصلی پوشش بیرونی استفاده می شد. سنگ آهکی که در مرکز هرم استفاده شده است، در مصر به وفور یافت می شود. کارگران از ابزارهایی مانند اسکنه، کلنگ و چکش گرانیتی برای استخراج سنگ آهک استفاده می کردند.

گرانیت قرمز همراه با سنگ آهک برای پوشش دیواره های داخلی هرم مورد استفاده قرار می گرفت. گرانیت قرمز بسیار نادر است و در بخش هایی از جنوب مصر وجود داشت، اما محل استخراج آن مانند سنگ آهک به خود اهرام نزدیک نبود.

بازالت که با نام آلاباستر نیز شناخته می شود، اغلب برای پوشاندن کف هرم مورد استفاده قرار می گرفت. آجر گلی پرکاربردترین مصالح ساختمانی در مصر باستان بود. در اهرام، آجر گلی برای ساخت دیوارها استفاده می شد. مصریان آجرهای گلی را در کوره می پختند تا طول عمر آن ها افزایش یابد و ماندگارتر باشند.

داخل اهرام مصر چیست؟

داخل اهرام مصر

اهرام جیزه مصر عمدتا توده های سنگی هستند که داخل آن ها به ندرت قابل مشاهده است. مانند بسیاری از اهرام مصر باستان،‌ اهرام خفرع و منکائور در قسمت پایه دارای گذرگاه هایی هستند که به به اتاق های تدفین کوچک زیرزمینی در زیر هر هرم منتهی می شوند. هرم خوفو نیز دارای تونل های زیرزمینی است، اما مقبره اصلی در مرکز سازه واقع شده است و امکان دسترسی به آن تنها ازطریق بالا رفتن از یک گذرگاه داخلی بسیار تنگ وجود دارد. بعد از عبور از این گذرگاه، به اتاق فرعون ساخته شده از گرانیت قرمز می رسید که مقبره درست در مرکز آن است.

اتاق های تدفین مهر و موم شده و با سنگ آهک بسته شده اند تا امکان باز کردن آن ها وجود نداشته باشد. گفته می شود که در هرم خوفو هفت گودال وجود دارد که به شکل قایق هستند. بیشتر این گودال ها در ضلع شرقی هرم واقع شده اند. قایق نمادی از شیوه انتقال فراعنه به ستارگان بعد از مرگ را نشان می دهد.

داخل هرم خفرع نسبت به هرم خوفو ساده تر است. در زمان حفاری، مجسمه ای بزرگ تقریبا به اندازه خود فرعون کشف شد. در این مجسمه، فرعون بر روی تختی نشسته است و دو گیاه پاپیروس و لوتوس به عنوان نمادهایی از مصر باستان در اطراف او نقش برجسته اند.

برخلاف آنچه انتظار می رود، هیچ متن هیروگلیفی، گنج یا مومیایی در هیچ یک از اهرام جیزه وجود ندارد. تزئین داخل اهرام قرن ها بعد از ساخت سه هرم خوفو، خفرع و منکائور آغاز شد. علاوه بر این، در صورت وجود گنج نیز به احتمال زیاد در دوران باستان و قرون وسطی غارت شدند. سرنوشتی که اجساد پادشاهان نیز به آن دچار شدند و هیچ یک از آن ها تا به امروز پیدا نشده اند.

چرا بالا رفتن از اهرام مصر ممنوع است؟

احتمالاً تاکنون شنیده اید که بالا رفتن از اهرام مصر ممنوع است. بنابراین، مجازات های مختلفی برای افرادی که از این قانون سرپیچی می کنند، در نظر گرفته شده اند. دلیل اصلی ممنوعیت بالا رفتن از اهرام مصر، خطرناک بودن این کار عنوان می شود. ارتفاع این هرم ها بسیار بلند است و بالا رفتن از آن ها چندان آسان نخواهد بود. دولت مصر برای برخورد با افرادی که از اهرام مصر بالا می روند، مجازات 3 سال حبس را در نظر گرفته است.

ماجرای گنج داخل اهرام مصر چیست؟

بسیاری از مردم معتقدند که گنج های پنهان بسیار زیادی در اهرام مصر وجود دارند. در واقع، باور عموم بر این است که فراعنه بعد از مرگ به همراه تمام ثروت خود در داخل هرم قرار داده می شدند. با این وجود، حفاری های انجام گرفته نشان می دهد که بسیاری از این هرم ها خالی هستند. البته، اشیا قیمتی زیادی در داخل هرم ها یافت می شوند که مربوط به شخص فرعون بوده اند.

برخی معتقدند که گنج داخل این اهرام طی سال ها غارت شده است اما باستان شناسان احتمال وجود گنج داخل اهرام مصر را تایید نمی کنند. اگرچه، اشیا قیمتی بسیار زیادی از مقبره توت عنخ آمون به دست آمده اند که باعث شده اند تا مردم فکر کنند در تمام مقبره ها گنج های قیمتی وجود دارد. اما در عمل چنین چیزی اثبات نشده است. البته، نبود گنج در مقبره سایر فراعنه به دلیل کمتر بودن ثروت آن ها نیست بلکه آداب و رسوم تدفین و کالاهای تدفینی آن ها با هم تفاوت داشته اند.

به طور کلی، فراعنه قدیمی معتقد بوده اند که عظمت و بزرگی هرم برای سفر به دنیای بعدی کافی خواهد بود. به همین دلیل، اشیای قیمتی چندان زیادی داخل مقبره قرار نمی دادند. البته، این موضوع در خصوص دوره پادشاهی جدید کمی تفاوت دارد چراکه فراعنه در این دوره تجمل را شروع سفر خود به دنیای بعد از مرگ می دانستند. با این وجود، ساخت اهرام مصر در این دوره متوقف شد. در نتیجه، تاکنون هیچ گنجی در هرم های باشکوه مصر پیدا نشده است.

حقایق جالب و ترسناک درباره اهرام مصر

همه چیز درباره اهرام مصر

اهرام مصر به دلیل عظمتی که دارند، همواره با رمز و رازهای مختلفی همراه بوده اند. بسیاری از این رمز و رازها هنوز هم توسط دانشمندان کشف نشده اند. با این وجود، حقایق جالب و ترسناک بسیار زیادی در مورد اهرام وجود دارند. از مهم ترین آن ها می توان به تخریب ناپذیر بودن اهرام مصر ازنظر معماری اشاره کرد. از دیگر نکات جالب توجه در مورد این سازه معماری شگفت انگیز ساخته شده به دست بشر می توان به موارد زیر اشاره کرد:

تمامی هرم ها نوک تیز نیستند

برخلاف تصور عموم، اهرام مختلف مصر شبیه به یکدیگر ساخته نشده اند. حتی ارتفاع آن ها نیز با یکدیگر تفاوت دارند. بسیاری از هرم ها به صورت مسطح و بدون نوک تیز ساخته شده اند. در نتیجه، می توان همه هرم ها را نوک تیز در نظر گرفت.

اکثر هرم ها در غرب رود نیل قرار دارند

فرهنگ مصر باستان با خرافات و نمادها عجین شده است. به اعتقاد آن ها، اهرام آخرین مکان استراحت فراعنه بوده اند. در نتیجه، آن ها را در کنار رود نیل ساخته اند تا روح فراعنه بتواند زندگی پس از مرگ خود را شروع کند. به همین دلیل است که اکثر هرم ها در سواحل غربی مصر قرار دارند.

نحوه ساخت اهرام مصر همچنان ناشناخته است

هنوز هم رمز و راز اصلی هرم های مصر به نحوه ساخت آن ها بر می گردد. دانشمندان همچنان تکنیک های ساختمانی مصریان باستان را کشف نکرده اند. در واقع، یکی از شگفتی های هرم جیزه مربوط به چگونگی قرار گرفتن 2 میلیون بلوک سنگ آهک و گرانیت روی هم به دست انسان است.

اهرام مصر را برده ها نساخته اند

اکثر مردم فکر می کنند که اهرام مصر به دست برده ها ساخته شده اند. این باور توسط مورخ یونانی به نام هرودوت مطرح شد. اگرچه، این احتمال با یافتن قبر سازندگان اهرام رد شد. مصری شناسان معتقدند که سازندگان این هرم های شگفت انگیز برده نبوده اند بلکه از میان افراد کم درآمد جامعه انتخاب شده اند.  

بزرگ ترین هرم مصر برای تعیین زمان استفاده می شود

بزرگ ترین و شاید شگفت انگیزترین هرم مصر، جیزه نام دارد. علاوه بر عظمت ساخت، این هرم می تواند زمان را نیز تعیین کند. بسیاری از دانشمندان هرم جیزه را مانند یک ساعت آفتابی بسیار بزرگ می دانند. مصریان با افتادن سایه روی علامت های حک شده سنگ ها، ساعت را تعیین می کردند. علاوه بر این، گفته می شود که از هرم بزرگ جیزه می توان برای تعریف سال شمسی نیز استفاده کرد.

هرم ها دارای تهویه هوا باستانی هستند

شاید عجیب به نظر برسد اما این هرم ها که 4 هزار سال پیش ساخته شده اند، دارای تهویه هوا هستند. اهرام مصر در دل کویر ساخته شده اند. دما در این منطقه همواره بالای 20 درجه سانتیگراد است. سازندگان اهرم مصر برای متعادل کردن هوای گرم روز و هوای سرد شب، حفره هایی با زاویه خاص درون سنگ ها ایجاد کرده اند. این حفره ها همانند یک تهویه هوا باستانی عمل می کنند.

ساخت هر هرم بیش از 200 سال طول کشیده است

شاید باور نکنید اما بسیاری از سازندگان اهرام مصر موفق به دیدن نسخه تکمیل شده آن ها نشده اند. در ساخت این هرم های شگفت انگیز مصر از هیچ ابزار ماشینی استفاده نشده است. بنابراین، روی هم قرار دادن سنگ هایی که وزن هر یک از آن ها بیشتر از وزن یک فیل تخمین زده می شود، قطعاً زمان زیادی برده است. علاوه بر خود سازه، درهای ورودی هر هرم بیش از 20 تن وزن دارند. به همین دلیل، آن ها را نمی توان به راحتی شناسایی کرد.

ساخت اهرام مصر بر اساس نجوم بوده است

بر اساس تحقیقات بسیاری از دانشمندان، چیدمان اهرام مصر بر اساس علم ستاره شناسی بوده است. در واقع، اندازه گیری های بکار رفته در ساخت این هرم ها تنها نیم درجه خطا دارند و بسیار دقیق هستند. به همین دلیل است که می توان تاریخ ساخت هرم را بر اساس اصول ستاره شناسی تعیین کرد.

اهرام مصر در قرآن

بر اساس تحقیقات انجام گرفته در سال 1981، اهرام مصر از گل و خاک کناره رود نیل ساخته شده اند. این گل و خاک را درون قالب های سنگی حرارت داده اند تا حالت سنگی به خود بگیرند. به عبارت دیگر، روند ساخت سنگ های بکار رفته در اهرام ثلاثه مصر شبیه به سنگ های آتشفشانی است که میلیون ها سال پیش به وجود آمده اند. به طور کلی، اهرام ثلاثه مصر از آهک، خاک رس و آب تشکیل شده اند در حالی که آب در سنگ های طبیعی وجود ندارد.

جالب است بدانید که این یافته دانشمندان در قرآن، آیه 38 سوره قصص نیز آمده است:

وَقَالَ فِرْعَوْنُ يَا أَيُّهَا الْمَلَأُ مَا عَلِمْتُ لَكُمْ مِنْ إِلَهٍ غَيْرِي فَأَوْقِدْ لِي يَا هَامَانُ عَلَى الطِّينِ فَاجْعَلْ لِي صَرْحًا لَعَلِّي أَطَّلِعُ إِلَى إِلَهِ مُوسَى وَإِنِّي لَأَظُنُّهُ مِنَ الْكَاذِبِينَ.

فرعون گفت: اى گروه اشراف! من خدايى جز خودم براى شما سراغ ندارم. اى هامان، برايم آتشى بر گل بيفروز و آجرهاى محكم بساز و براى من برج بلندى ترتيب ده تا از خداى موسى خبر گيرم؛ هر چند من گمان مى كنم او از دروغگويان است.

آیه 38 سوره قصص

سوالات متداول در مورد اهرام مصر

اهرام مصر در زمان کدام پیامبر ساخته شد؟

اهرام مصر 4500 سال قدمت دارند و همزمان با دوران پیامبری هرمس ساخته شدند. هرمس در تاریخ یونان همان تات در مصر باستان و ادریس نبی در متون اسلامی است.

اهرام مصر چند سال پیش ساخته شد؟

قدمت اهرام مصر متفاوت است، اما هرم خوفو که قدیمی ترین و بزرگ ترین هرم است به 2551 سال قبل از میلاد بازمی گردد. از این رو، بیش از 4500 سال قدمت دارد. کوچک ترین هرم با نام منکائور نیز 2490 سال پیش از میلاد مسیح ساخته شده است. هرم میانی یا همان هرم خفرع، دومین هرم بزرگ جهان است و 2480 سال پیش از میلاد یعنی ده سال بعد از ساخت هرم کوچک تر ساخته شد.

اهرام مصر چند متر ارتفاع دارد؟

اهرام ثلاثه مصر شامل هرم خوفو، خفرع و منکائور می شوند. این اهرام به ترتیب 147، 138، 65.5 متر ارتفاع دارند.

چرا اهرام مصر مثلث است؟

مصریان بر این باورند که پیدایش بر روی تپه ای هرمی شکل به وجود آمده است. همچنین، آن ها بر این باور بودند که شکل هرم انعکاسی از پرتوهای خورشید از آسمان به زمین را جلوه می کند.

ممکن است شما دوست داشته باشید
ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.